20-03-2010
Başbakan Erdoğan'ın, markette ilaç satışının önünü açacaklarını söylemesi, girişimcileri hareketlendirdi. Reçetesiz ilaçları da kapsayan tezgâh üstü ürünleri üreten veya ithal eden firma sayısı yaklaşık 200'e ulaşırken mağaza sayısı da artıyor.
Vitaminler, doğum kontrol hapları, tüy dökücüler, zayıflama hapları, hamilelik testleri ve daha birçok ürünü kapsayan tezgâh üstü ürünler-over the counter (OTC) pazarı, girişimcilerin yeni yatırım alanı oldu.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın "Markette ilaç satışının önünü açacağız" açıklamasıyla gündeme gelen OTC pazarına yönelik ürün üreten ya da ithal eden firma sayısı 200'e ulaştı. Eczacıbaşı İlaç ve Genesis İlaç gibi sektörün önde gelen oyuncuları bu pazardaki ürün gamını artırırken bireysel yatırımcılar da yeni ürünlerini sunmaya hazırlanıyor. Doktora gitmeden basit müdahalelerle çözülebilecek sorunlara yönelik ürünlerin yer aldığı OTC pazarı, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun ilaç ödemelerini geciktirmesi nedeniyle eczacıların nakit sıkıntısını da önemli ölçüde gidermeye başladı. Öyle ki artık eczanelerde satılan ürünlerin yüzde 50'sinin OTC ürünlerinden oluştuğu kaydediliyor.Dünya genelinde yaklaşık 100 milyar dolarlık büyüklüğe sahip OTC pazarının Türkiye'de de 450-750 milyon dolarlık hacmi olduğu tahmin ediliyor. Yasanın çıkması halinde pazarın katlanarak büyümesi bekleniyor. Cironun yarısı OTC'denYaklaşık 10 yıldır Türkiye pazarında faaliyet gösteren Genesis İlaç'ın 7 farklı OTC ürünü var. 2008'de 15-16 milyon dolarlık ciroya ulaşan firma, bunun yarısını OTC ürünlerinden sağladı. Türk halkının bu ürünler konusunda bilinç düzeyi arttıkça OTC satışlarının yükseldiğini vurgulayan Genesis İlaç Genel Müdürü Dr. Tufan Diker, OTC ürünleri satan eczanelerin de ilaç şirketleri kadar kâr etmeye başladığını söylüyor. Türkiye'de henüz bir OTC yasası olmadığını kaydeden Diker, "Tüm dünyada OTC ürünleri, bir yasa çerçevesinde değerlendirilir. Bu yasa, ilaç olanla olmayan ürünü ayırt etmek için kullanılır. Türkiye'de ise sadece geri ödenip ödenmediğine bakılarak OTC ve ilaç tanımı yapılıyor. Ödenmeyen ilaçlar, OTC kapsamına giriyor. Birçok OTC ürünü, ilaç kapsamına alınıp düşük fiyattan ödeme yapıldığı için yurtdışındaki büyük OTC üreticileri Türkiye'ye gelemiyor" diyor.Sektörün bir an önce yasaya kavuşması gerektiğini belirten Diker, yasayla eczacıların reçetesiz ilaç satmasının kolaylaşacağını ve eczanelerin nakit sıkıntısının da ortadan kalkacağını anlatıyor.
Ürün gamı genişliyor
Türkiye OTC pazarının önemli oyuncuları arasında yer alan Eczacıbaşı İlaç da yeni ürünleriyle pazardan aldığı payı artırmayı hedefliyor. 2008'den bu yana Türkiye OTC pazarına 7 ürün sunduklarını kaydeden Eczacıbaşı İlaç Pazarlama Genel Müdürü Ayşe Özger, Eczacıbaşı'nın hedef alt pazarlardaki payının yüzde 5 ila 22 arasında değiştiğine dikkat çekiyor. Türkiye OTC pazarında 200 civarında firmanın faaliyet gösterdiğini anlatan Özger, "Bu pazarın gelişmesi için tanıtım kurallarının netleşmesi ve ürün çerçevesinin kesinleşmesi gerekiyor. Ayrıca Tarım Bakanlığı'ndan izinli ürünlerde ambalaj bilgileri konusunun ve bu tür destek ürünlerine ilişkin yönetmeliğin güncellenmesi gerekiyor" diyor.OTC pazarındaki potansiyeli görüp sektöre yatırım yapanlardan biri de Bülent Oran. Üreme sağlığına yönelik ürünleri Türkiye'ye getiren Fertiltr'nin Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Oran, Türk halkının OTC ürünlerine her geçen yıl daha fazla önem verdiğini söylüyor. Doktora gitmeden de çözülebilecek basit sağlık problemleri için OTC ürünlerinin tercih edilmeye başlandığını anlatan Oran, "Örneğin Türkiye'de eskiden çocuğu olmayan herkes, ‘Tüp bebek yaparım' diyordu. Oysa tüp bebekle çocuk sahibi olabilme ihtimali yüzde 35. Ayrıca çok ciddi rahatsızlığı olmayanların sadece üreme dönemlerini bilmeleri yeterli oluyor. OTC pazarında bu tür sorunları giderici ürünler mevcut" diye konuşuyor.
Eczanedeki oranı artacak
İlaç sektöründe uzun yıllar çalıştıktan sonra OTC pazarına atılma kararı alan 2 kadın girişimci tarafından 2007'de kurulan Medfors Sağlık Hizmetleri de kadın sağlığına yönelik 7 farklı ürünüyle pazarda öne çıkıyor. Önümüzdeki aylarda yeni OTC ürünlerinin ithalatını da gerçekleştireceklerini belirten Medfors Sağlık Hizmetleri Yönetici Ortağı Şebnem Diker, "Bizim ürünlerimizde kadın sağlığı öne çıkıyor. Önümüzdeki 2 ay içinde 3 farklı ürünü daha getirteceğiz" diyor. Sağlık sektöründeki geri ödeme sıkıntısı nedeniyle eczanelerin OTC ürünlerine ağırlık vermeye başladığını kaydeden Diker, önümüzdeki yıllarda eczanelerde daha fazla OTC ürünü göreceklerini söylüyor.2000'den beri OTC sektöründe faaliyet gösteren Armoni Medikal Ürünler de pazarda 20'ye yakın ürünüyle faaliyet gösteriyor. Türkiye OTC pazarının özellikle son yıllarda ciddi bir gelişme kaydettiğini belirten Armoni Medikal Ürünler Genel Müdürü Harun Piltan, buna karşı her önüne gelen ürünün de ithal edilmemesi gerektiğini belirtiyor. İthal edilecek OTC ürünlerinin pazarın ihtiyacı gözetilerek belirlenmesi gerektiğine dikkat çeken Piltan, "OTC pazarında faaliyet gösteren firmalara tavsiyem, başarısı kanıtlanmış ürünleri getirsinler. Niş ürünler kazandırıyor. Bizim portföyümüzde cinsel bakım ve sağlık ürünleri öne çıkıyor" diyor. Vega Dış Ticaret çatısı altında faaliyet gösteren Alkalife Türkiye'nin ortağı Hicret Akarsu ise modern yaşamın getirdiği olumsuzlukların OTC ürünlerine olan talebi artırdığını söylüyor. Türkiye nüfusunun bu anlamda OTC pazarının gelecek vaat ettiğini kaydeden Akarsu, "2 ay önce bu pazara girdik. Ürünümüzü zamanla eczanelerde de satışa sunacağız" diye konuşuyor. Erken cinsiyet testi endişe yarattı Son yıllarda firmaların üst üste yatırım yaptığı OTC sektöründe toplum sağlığına yönelik birbirinden ilginç ürünler piyasaya sürülüyor. OTC kapsamına giren ürünler arasında burun tıkanıklıklarını gideren deniz suyu, kandaki PH dengesini düzenleyen su, eski Mısır'daki gibi kulak temizliği yapan ürünlere kadar pek çok seçenek mevcut. Yurtdışında çok satmasına rağmen bazı ürünler kültürel farklılıklardan dolayı bazı ülkelerde tepki de çekiyor. Hatta bazı ülkelerde yasaklanıyor. Bu ürünlerden biri de hamileliğin 8. haftasında cinsiyet belirlemek için kullanılan testler. ABD'den ithal edilen bu testlerin Türkiye'de de eczanelerde satışına başlandı. Ama kız ve erkek çocuk ayrımının yaygın olduğu Türkiye'de cihazın cinsiyetlerden dolayı kürtajlara neden olabileceğinden endişe ediliyor. 11 ülkede test edilen cihazın Çin'de ve Hindistan'da satılması yasak.
Dünyada 100 milyar dolarlık pazarı var
OTC pazarının dünya ekonomisindeki büyüklüğü 100 milyar dolar civarında. Türkiye'deki hacmi ise 450-750 milyon dolar arasında. Dünya genelinde reçetesiz ilaçların toplam ilaç sektöründeki payı ise yüzde 6. Türkiye'de de oran aynı. Bu pazarda en büyük pay reçetesiz ilaçların ortaya çıktığı ülke olarak kabul edilen ABD'ye ait. Reçetesiz olarak satılmasına izin verilenler arasında en büyük payı yüzde 22 ile soğuk algınlığı ve öksürük ilaçları alıyor. Bunları ağrı kesici ve sindirim ilaçları izlerken, Türkiye'de toplam 503 milyon kutu ilacın reçetesiz satılabileceği tahmin ediliyor. 503 milyon kutu ilacın 292 milyonu ise şu anda devletin geri ödeme kapsamında yer alıyor. İstanbul Akademi Danışmanlık tarafından hazırlanan rapora göre 292 milyon kutu ilacın geri ödemesinin yapılmamasıyla devlet toplam 1.49 milyar dolar tasarruf sağlayabilir. Ancak eczaneler bu duruma karşı çıkıyor. Türk halkının ilaç kullanımı konusunda yeteri kadar bilgiye sahip olmadığını iddia eden eczacılara göre bu ilaçların ödeme kapsamından çıkarılması tasarruftan çok zarara neden olacak.
REFERANS
